Hocam, Çocuğum İngilizce Biliyor, Okumayı Kendi Kendine Öğrendi, Tüm Gezegenleri Bilir, Otizmli Gibi Değil ki!
Bu tür ifadeler, ön görüşme ve değerlendirmelerde ebeveynlerden sıkça duyulan yorumlardır. Ebeveynler genellikle bu tür belirtileri çocuklarının "çok zeki" veya "üstün zekalı" olduğunu düşündükleri şeklinde yorumlarlar. Ancak unutulmamalıdır ki, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocukların büyük bir kısmında özellikle erken çocukluk döneminde zeka geriliği gözlenmemektedir.
OSB'li çocukların temel özellikleri; sosyal etkileşim, iletişim ve dil gelişiminde sınırlılıklar gösterirken, bazı alanlarda özel becerilere sahip olmalarıdır. İfade edici dil becerileri yeterli olmayan ancak şarkı mırıldanan, harfleri tanıyan veya sayıları ezbere bilen çocuklara sıklıkla rastlanmaktadır. Benzer şekilde, uzun yıllardır gitmedikleri bir yeri unutmayan, otobüs numaralarını ezbere bilen veya televizyonda izlediği uzun bir konuşmayı birebir tekrar edebilen çocuklar da bulunmaktadır.
Bu çocuklarda, özel ilgi alanlarına yoğun bir şekilde odaklanma, bu ilgilerini tekrar edici biçimde sürdürme ve istedikleri şeylere ulaşamadıklarında öfke ya da ağlama krizleri yaşama gibi durumlar sıklıkla eğitim sürecinin başında karşılaşılan problemlerdendir.
Peki, Ne Yapılmalı?
Öncelikle, nadir görülen bir tanı olan hiperleksi ve OSB başlangıç belirtileri arasında benzerlikler olduğunu unutmamak gerekir. Çocuğun, bir çocuk psikiyatrisi uzmanı tarafından kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi önemlidir. Ardından, çocuğun ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlanacak bireysel bir eğitim programı ile tüm gelişim alanlarında özel eğitimci tarafından desteklenmesi gerekmektedir.
Eğitim sürecinde, çocuğun özel ilgi alanlarının köreltilmemesi ve bu ilgi alanlarının sosyal etkileşimlerde ve günlük yaşamında kullanabilmesi öğretilmelidir. Bunun yanı sıra, dil ve konuşma terapisti, spor eğitmeni, ergoterapist ve duyu terapisti gibi uzmanların çocuğun ihtiyaçlarına göre destek vermesi önemlidir.
Çocuğun mevcut becerilerini ve güçlü yönlerini desteklemek, onun potansiyelini en üst düzeye çıkaracak şekilde yönlendirmek ve gelişimini kapsamlı bir yaklaşımla ele almak, başarılı bir eğitim sürecinin anahtarıdır. Bu nedenle, ebeveynlerin çocuklarını iyi gözlemlemeleri, gelişim alanlarındaki değişimleri uzmanlarla paylaşmaları ve uzman görüşlerine uygun bir yol haritası izlemeleri büyük önem taşır.